Ինչպես են
աշխատում մկանները.
էներգետիկ պրոցեսները մկանային բջիջում
Մարդու
մարմնում կան 3 տիպի մկաններ՝ հարթ, կմախքային մկաններ և սրտամկան: Հարթ մկանները
ծածկում են մեր ներքին օրգանները, և դրանք մենք չենք կարող մեծացնել: Կմախքային
մկանները դրանք մեր սիրած մկաններն են, որոնց վրա աշխատում ենք մարզասրահներում:
Կմախքային մկանները կազմված են հյուսվածքներից, դրանք էլ իրենց
հերթին՝ մկանային բջիջներից: Յուրաքանչյուր մկանային բջիջում կա երկու միջուկ,
որոնք պատասխանատու են բաժանման և վերականգնման համար: Մկանների կրճատումն
իրականացնում են միոֆիբրիլները (թելերը), որոնք պարունակվում են մկանային
բջիջներում: Միոֆիբրիլների քանակը մկանային բջիջում կարող է հասնել մի քանի
հազարի: Այսպիսով, մկանային բջիջները ձևավորում են հյուսվածք, որը իր հերթին
գոյացնում է մկան:
Մկանները պարունակում են հյուսվածքներ, նյարդային վերջույթներ,
անոթներ: Մկանի կրճատումը տեղի է ունենում նյարդային իմպուլսների միջոցով, որոնք մկանային
հյուսվածք են գալիս ողնուղեղից:
Մկանային կրճատում
Մկանային կրճատումը տեղի է ունենում նյարդային իմպուլսի փոխանցման
միջոցով գլխուղեղ – ողնուղեղ – անհրաժեշտ մկաններ ուղղությամբ:
Մարդը կարգավորում է մկանների կրճատման ինտենսիվությունը նյարդային
վերջույթներով տրվող իմպուլսի միջոցով:
Մկանային էներգիա
ԱՏՖ-ի (ադենոզինտրիֆոսֆատ) մոլեկուլը մկանային կրճատման համար
անհրաժեշտ էներգիայի հիմնական աղբյուրն է: ԱՏՖ տրոհման պրոցեսում ազատվում է
էներգիա, որը տալիս է իմպուլս մկանների կրճատման համար: Ինտենսիվ աշխատանքի
ժամանակ ծախսվում է ԱՏՖ-ը, այդ պատճառով անվերջ մարզվել հնարավոր չէ:
Կա ԱՏՖ-ի երեք հիմնական աղբյուր՝ կրեատինաֆոսֆատի տրոհում, գլյիկոլիզ և օրգանական տարրերի օքսիդացում:
Կրեատինաֆոսֆատը
տրոհվում է մինչև կրեատինի և ֆոսֆատային
խմբի, որն իր հերթին միանում է ԱԴՖ-ին (ադենոզինդիֆոսֆատ), ձևավորելով ԱՏՖ:
ԱԴՖ
+ կրեատինաֆոսֆատ = ԱՏՖ + կրեատին
Գլիկոլիզը մկաններում պարունակվող գլիկոգենի տրոհման գործընթացն է:
Արդյունքում ձևավորվում են գլյուկոզայի մեկ մոլեկուլ և կաթնաթթվի երկու մոլեկուլ:
Գլիկոգենի տրոհումը, ինչպես և կրեատինաֆոսֆատի տրոհումը, տեղի է ունենում առանց
թթվածնի մասնակցության: Ինչքան շատ գլիկոգեն է կուտակել մեր օրգանիզմը, այնքան շատ
էներգիա կունենանք մարզման ժամանակ: Գլիկոլիզի գործընթացը տեղի են ունենում
ուժային մարզման ժամանակ՝ առանց թթվածնի մասնակցության (անթթվածին կամ անաէրոբ
մարզում):
C6H12O6 + 2H3PO4 +
2ԱԴՖ = 2C3H6O3 + 2ԱՏՖ + 2H2O
ԱՏՖ-ի վերջին աղբյուրը դա օրգանական
նյութերի օքսիդացումն է, որը տեղի է ունենում թթվածնի ակտիվ մասնակցությամբ:
Սկզբում տրոհվում են ածխաջրերը, հետո միայն՝ յուղերը: Դիմացկունության զարգցման
համար կատարվող աշխատանքի ժամանակ օրգանիզմը օգտագործում է էներգիայի հենց այս
աղբյուրը (թթվածնային կամ աէրոբ մարզում):
C6H12O6 + 6O2 + 38 ԱԴՖ + 38 H3PO4 = 6CO2 + 44H2О +
38ԱՏՖ
No comments:
Post a Comment